W ostatnich badaniach naukowych dotyczących erenumabu, przeciwciała monoklonalnego skierowanego przeciwko receptorowi CGRP, uzyskano nowe, istotne informacje na temat skuteczności i bezpieczeństwa tej substancji w leczeniu migreny. Erenumab, który został zatwierdzony przez Europejską Agencję Leków w 2018 roku, jest stosowany zarówno w migrenie epizodycznej, jak i przewlekłej. Badania wskazują na jego długotrwałą skuteczność, jednak niewiele wiadomo na temat wpływu zwiększenia dawki, szczególnie w przypadku pacjentów trudnych do leczenia. Celem badania było ocenienie skutków zwiększenia dawki erenumabu z 70 mg do 140 mg w warunkach rzeczywistych, ze szczególnym uwzględnieniem pacjentów, którzy nie odpowiadają na niższą dawkę.
Metodologia badania – analiza retrospektywna
W badaniu retrospektywnym przeanalizowano dane 52 pacjentów z migreną, którzy byli leczeni w ośrodkach zajmujących się bólami głowy w Halle i Jenie w Niemczech. Pacjenci ci przez co najmniej 3 miesiące otrzymywali erenumab w dawce 70 mg, a następnie zwiększono im dawkę do 140 mg. Analizowane dane obejmowały liczbę dni z bólem głowy, stosowanie leków doraźnych, wcześniejsze próby profilaktyki oraz nadużywanie leków. Czas badania podzielono na okresy trzymiesięczne przed i po zwiększeniu dawki.
Wyniki badania – skuteczność erenumabu w różnych dawkach
Opis kohorty pacjentów
W analizowanej grupie 52 pacjentów (90,4% kobiet) w wieku od 22 do 78 lat (średnia 50,4 roku) stwierdzono, że 51,9% spełniało kryteria przewlekłej migreny. Na początku badania średnia liczba dni z bólem głowy wynosiła 15,67 (±6,37), a 56% pacjentów nadużywało leków doraźnych. Po leczeniu erenumabem w dawce 70 mg odnotowano znaczną poprawę, jednak zwiększenie dawki do 140 mg nie przyniosło dodatkowych korzyści.
Analiza dni z bólem głowy
Analiza wariancji (ANOVA) wykazała znaczący wpływ czasu pomiaru na liczbę dni z bólem głowy. Po leczeniu erenumabem w dawce 70 mg średnia liczba dni z bólem głowy zmniejszyła się o 5,07, natomiast po zwiększeniu dawki do 140 mg zmniejszenie wyniosło jedynie 0,47. W grupie pacjentów z przewlekłą migreną również nie stwierdzono znaczącej różnicy w liczbie dni z bólem głowy przed i po zwiększeniu dawki.
Skuteczność w zakresie stosowania leków doraźnych
Podobnie jak w przypadku dni z bólem głowy, nie zaobserwowano istotnej różnicy w stosowaniu leków doraźnych po zwiększeniu dawki erenumabu. Średnia liczba dni stosowania leków doraźnych po leczeniu 70 mg wyniosła 7,88, a po 140 mg 7,68. Oznacza to, że zwiększenie dawki nie przyczyniło się do zmniejszenia zapotrzebowania na leki doraźne.
Odpowiedź pacjentów na leczenie
W badaniu stwierdzono, że 35% pacjentów uzyskało 50% redukcję dni z bólem głowy po leczeniu erenumabem w dawce 70 mg. Po zwiększeniu dawki do 140 mg, wskaźnik odpowiedzi nie wzrósł znacząco, co sugeruje, że pacjenci, którzy nie odpowiedzieli na 70 mg, mieli ograniczone korzyści z dalszej eskalacji dawki. W grupie pacjentów, którzy nie odpowiedzieli na 70 mg, wskaźnik odpowiedzi wyniósł zaledwie 5,14% po zwiększeniu dawki do 140 mg.
Dyskusja – implikacje wyników dla praktyki klinicznej
Wyniki badania potwierdzają skuteczność erenumabu w dawkach 70 mg i 140 mg, jednak nie wykazują dodatkowych korzyści z podwyższenia dawki w przypadku pacjentów trudnych do leczenia. Zwiększenie dawki nie przyczyniło się do zmniejszenia liczby dni z bólem głowy ani do zmniejszenia stosowania leków doraźnych. To potwierdza wcześniejsze badania kliniczne, które również nie wykazały istotnych różnic w skuteczności między obiema dawkami.
Podsumowanie – kierunki dalszych badań
Nasze badanie sugeruje, że zwiększenie dawki erenumabu z 70 mg do 140 mg u pacjentów, którzy nie odpowiedzieli na niższą dawkę, może nie być skuteczne. W takich przypadkach rozważenie zmiany na inne przeciwciała monoklonalne może być bardziej obiecujące. Konieczne są dalsze badania, aby ocenić efekty eskalacji dawki erenumabu w różnych podgrupach pacjentów oraz ich odpowiedzi na leczenie.
Bibliografia
Heintz Simon, Storch Peter, Burow Philipp, Maier Patricia, Obermann Mark, Stoessel Grit, Kraya Torsten and Naegel Steffen. Erenumab escalation in migraine – double dose without additional benefit – a retrospective experience. Acta Neurologica Belgica 2024, 124(5), 1663-1670. DOI: https://doi.org/10.1007/s13760-024-02603-z.
